DINH DƯỠNG CHO TRẺ MẦM NON

BÀI TUYÊN TRUYỀN DINH DƯỠNG CHO TRẺ MẦM NON

        Trẻ em ở lứa tuổi mầm non khi đến trường là một niềm vui vì đây là ngôi nhà thứ hai của trẻ  được sự chăm sóc ân cần từ vòng tay ấm áp của các cô giáo và cùng chơi vui đùa với các bạn cùng lớp nên ở độ tuổi này trẻ mẫu giáo, mầm non có sự phát triển vô cùng ấn tượng về thể chất, trí não, ngôn ngữ, vận động, thói quen ăn uống… và trẻ bắt đầu thể hiện sự độc lập, ham học hỏi và khám phá thế giới, xuất hiện những hành vi “bắt chước” người lớn – đặc biệt là trong vấn đề ăn uống; do đó xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ mầm non.  Đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng trong sự hình thành và phát triển các khả năng của trẻ, hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu nhân cách con người.

Bác Hồ kính yêu đã dạy: “ Vì lợi ích mười năm trồng cây ,Vì lợi ích trăm năm trồng người”.

Ngày nay Đảng và nhà nước đã và đang rất quan tâm đến việc chăm sóc sức khỏe trẻ em, việc nâng cao sức khỏe cho trẻ em tại các Trường mầm non được coi là vấn đề quan trọng trong chiến lược phát triển con người.

          I. Dinh dưỡng cho bé mầm non:

          Khoảng thời gian bé ở trường mầm non là khi bé tiêu hao nhiều năng lượng hơn hẳn so với hồi trẻ chưa đi lớp. Bởi ở trường bé được tham gia các hoạt động vui chơi, học tập, vận động nhiều hơn về cả trí não và cơ thể. Vì thế mà dinh dưỡng cho bé mầm non vô cùng quan trọng.

          1.Thực phẩm dinh dưỡng đa dạng và cân đối cho trẻ mầm non:

Các Để đảm bảo dinh dưỡng cho bé mỗi ngày, cần bổ sung các nguồn thực phẩm giàu tinh bột, protêin,Vitamin và khoáng, chết béo khác nhau.

          a/Chất bột đường: Là nguồn cung cấp năng lượng chủ yếu cho cơ thể và là “thức ăn” cho não bộ hoạt động. Các thực phẩm giàu bột đường là cơm, bún, mì, nui, khoai, đậu…

          b/Chất đạm: Là nguồn thực phẩm “xây dựng” cơ thể, thành phần tạo máu, men tiêu hóa, kháng thể, cung cấp các acid amin cần thiết cho hoạt động não bộ,… Thực phẩm giàu đạm là thịt, cá, trứng, sữa, đậu, tôm, cua…

          c.Chất béo( dầu, mỡ, bơ…):  Là nguyên liệu tạo nên tế bào trong cơ thể, đặc biệt là tế bào thần kinh và là nguồn cung cấp năng lượng cho hoạt động, tăng trưởng của cơ thể. Có chất béo thì các vitamin quan trọng như vitamin A, D, E, K mới được hấp thu. Các chất béo thiết yếu omega 3 (DHA) từ cá basa, cá ngừ, cá thu, cá hồi, cá trích và các loại sữa bột có hàm lượng DHA cao; omega 6 từ dầu, các loại hạt … rất cần thiết cho cấu tạo thần kinh và hoạt động não bộ.

        d.Các vitamin và khoáng chất: Vitamin nhóm B (có trong ngũ cốc thô, rau), vitamin C (có trong rau, trái cây tươi), acid folic (có trong rau lá xanh đậm), kẽm (có trong hàu, sò, thịt, cá, các loại hạt)… giúp cho chuyển hóa các chất trong cơ thể. Sắt (có trong thịt, cá, gan, huyết) không chỉ là nguyên liệu để tạo hồng cầu cho máu mà còn giúp cấu trúc hệ thần kinh, cùng với iốt là hai vi chất rất cần thiết cho bộ não.

 

Tháp dinh dưỡng cho trẻ mầm non phụ huynh cần biết

          II. Vai trò của dinh dưỡng đối với trẻ ở trường mầm non:

          Trẻ từ 3-5 tuổi đã biết tự mình khám phá vạn vật, liên tục đặt những câu hỏi cho người lớn. Đây cũng là giai đoạn trẻ bắt đầu học về văn hóa ăn uống, các món ăn, số lượng thức ăn mỗi ngày… và từ đó hình thành thói quen ăn uống của bản thân về sau.

Do đó, nhà trường cần  xây dựng thực đơn cho trẻ mẫu giáo đúng cách, trẻ có thể gặp phải những vấn đề dinh dưỡng ở độ tuổi này như:

          *Suy dinh dưỡng: Đây là tình trạng thiếu năng lượng, thiếu đạm và các vi chất quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm thần của trẻ.

          *Thừa cân, béo phì: Do năng lượng cung cấp nhiều hơn năng lượng tiêu hao, khiến tỷ lệ mỡ tích trữ trong cơ thể vượt mức bình thường.

          *Biếng ăn: Có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như bệnh lý, thức ăn đơn điệu khiến bé thấy chán ăn, do ảnh hưởng của thuốc hoặc bắt nguồn từ yếu tố tâm lý – bé không thoải mái khi ăn, bé sợ ăn vì bị ép…
Chậm tăng chiều cao: trẻ không đạt được các mốc tăng trưởng về chiều cao theo từng độ tuổi, khiến trẻ thấp hơn bạn bè đồng trang lứa.

        III.Nhu cầu năng lượng của trẻ mẫu giáo, mầm non

Đối với trẻ mầm non, mẫu giáo (3 – 5 tuổi), nhu cầu năng lượng khuyến nghị trung bình từ 1.230 – 1.320 kcal/ngày. Trong đó, chất bột đường chiếm 52 – 60%, chất đạm chiếm 13 – 20%, chất béo chiếm 25 – 35% tổng năng lượng khẩu phần

Theo đó, trong thực đơn hàng ngày cho trẻ mẫu giáo, mầm non, lượng thực phẩm cần được cung cấp cụ thể gồm:

* Chất bột đường: khoảng 3 – 4 chén cơm, cháo đặc hoặc các món tương tự.

* Chất đạm (thịt, cá, trứng, tôm, cua…): 120g – 150g.

* Chất béo (dầu mỡ, bơ…): 30g.

* Rau củ, trái cây: 300g.

Hình ảnh các bé đang ăn trưa tại trường

* Các loại vitamin và khoáng chất: vitamin A 1.000 UI, vitamin D 400UI, canxi 500mg, sắt 6 – 7mg, kẽm 10mg

Để cung cấp đủ nhu cầu canxi cho cơ thể, trẻ cần được cung cấp 4 đơn vị sữa/ ngày (1 đơn vị sữa tương đương 100ml sữa nước, 100g sữa chua hoặc 15g phô mai).     Ngoài ra, trẻ cũng cần được uống đủ nước (khoảng 1.6 – 2 lít/ngày).

Bên cạnh đó khuyến khích  cho trẻ tham gia các hoạt động thể dục thể thao phù hợp để bé phát triển chiều cao và cân nặng một cách tốt nhất. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ độ tuổi mầm non cần hoạt động thể lực cường độ vừa trở lên bằng các môn thể thao như bơi lội, đi bộ, chạy, chơi đuổi bắt… ít nhất 60 phút/ngày. Phụ huynh có thể chia nhỏ hoạt động trong nhiều khoảng thời gian khác nhau, mỗi lần ít nhất 10 phút.

          IV.Nguyên tắc xây dựng thực đơn và chế biến món ăn cho trẻ mầm non.

Chế độ dinh dưỡng của trẻ mầm non, mẫu giáo ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và thói quen ăn uống về sau. Do đó, khi xây dựng thực đơn hằng ngày cho trẻ mẫu giáo, mầm non, bố mẹ cần chú ý một số nguyên tắc sau:

– Đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho trẻ mỗi ngày, cân đối các nhóm chất cơ bản: chất bột đường (glucid), chất đạm (protein), chất béo (lipid), các loại vitamin, chất xơ và khoáng chất.

– Thực đơn phong phú, đa dạng mỗi ngày cho trẻ thay đổi khẩu vị. Để làm được điều này, bố mẹ có thể thay thế các thực phẩm trong cùng một tầng (trong tháp dinh dưỡng cho trẻ 3 – 5 tuổi) cho nhau. Tuy nhiên, cần chú ý là thực phẩm ở tầng này không thể thay thế cho thực phẩm ở tầng khác.

– Xây dựng thực đơn theo mùa, phù hợp với sở thích của trẻ. Ví dụ vào mùa hè, cần ưu tiên các món nhiều nước, thanh mát, tăng cường các loại nước ép hoa quả…; vào mùa đông, có thể bổ sung các món chiên xào hoặc hầm nhừ. Các loại thực phẩm tiêu biểu của mùa nào nên ưu tiên sử dụng của mùa đó, không nên sử dụng thực phẩm trái mùa. Thức ăn nên được cắt nhỏ để trẻ dễ nhai, dễ tiêu hóa.

– Lựa chọn thực phẩm an toàn trước khi chế biến. Các loại thịt cá, rau củ phải đảm bảo tươi sống, không ôi thiu, không chứa các loại hóa chất gây hại cho sức khỏe của trẻ. Dưới đây là gợi ý thực đơn một ngày cho trẻ mầm non, mẫu giáo:

THỰC ĐƠN  (1 tuần cho trẻ mầm non)

THỨ	ĂN SÁNG	BỮA TRƯA			BỮA XẾ	BỮA CHIỀU
		MẶN	CANH	TRÁNG MIỆNG
THỨ 2	Cháo tôm  đậu xanh	Trứng chiên đậu hủ lụa	Cá diêu hồng nấu diêu	Táo	Sữa chua	Bánh canh cua
	Sữa nóng Vinamilk
THỨ 3	Phở bò Sữa nóng Vinamilk	Gà kho gừng	Bí đỏ nấu tôm tươi	Nho mỹ xanh	Chuối	Cháo thịt heo bí đỏ
THỨ 4	Miến cá lóc	Nạc dăm kho nước dừa	Mồng tơi nấu nghêu	Xoài cát hòa lộc	Sữachua	Mì gà tiềm
	Sữa nóng Vinamilk
THỨ 5	1.Sup tôm và ngô ngon	Cá ba sa kho hành Cháo  cá ba sa cải ngọt	Cải ngọt nấu thịt gà	Sapochê	Nước đâụ xanh	Cháo thịt bò hạt sen
	Sữa nóng Vinamilk
THỨ 6	2.Cháo lươn cà rốt	Bò nấu đốp	Canh soup nấu đậu hủ cá thác	Dưa hấu	Sữa nóng vianamilk	Hủ tíu gà
	Sữa nóng Vinamilk
THỨ 7	1.Bún gạo nấu tôm, thịt	Thịt vịt  kho, cháo vịt cải bó xôi	Canh: Cải bó xôi  tôm	Lê	Sữađậu nành	Nui nấu thịt bò
	Sữa nóng Vinamilk

     V. Những thực phẩm trẻ mầm non, mẫu giáo “nên” và “không nên” ăn:

     1. Thực phẩm tốt cho sức khỏe trẻ mâm non:

Là độ tuổi đang trên đà phát triển nhanh về thể chất lẫn trí tuệ,  nhà trường và gia đình cần hết sức lưu ý trong việc lựa chọn thực phẩm và theo dõi thói quen ăn uống của con. Một số thực phẩm có lợi cho trẻ tuổi mầm non, mẫu giáo nên khuyến khích ăn gồm:

– Sữa và các chế phẩm từ sữa: 4 đơn vị sữa/ngày (sữa nước, phô mai, sữa chua…) để bổ sung canxi và các vi chất cho con.

– Rau xanh, trái cây để trẻ có đủ vitamin và các loại khoáng chất. Phần lớn trẻ thường lười ăn rau nên bố mẹ có thể linh hoạt chế biến bằng nhiều cách như nấu canh, trộn salad, xay nước ép, trộn sữa chua…

– Chất béo có lợi (chất béo không bão hòa) trong dầu thực vật, bơ, phô mai… để trẻ phát triển trí não toàn diện.

       2. Thực phẩm không tốt cho trẻ

Ở trẻ nhỏ, mọi thứ còn non nớt, nhất là với hệ tiêu hóa và đường ruột. Vậy nên chúng ta cần lựa chọn những loại thực phẩm dễ tiêu hóa, không chất độc hại. Để tốt cho sức khỏe trẻ nhỏ, chúng ta nên tránh cũng như hạn chế những loại thực phẩm sau:

– Cá biển như cá kiếm, cá mập…do chứa hàm lượng thủy ngân cao.

– Đồ ngọt và nhiều thực phẩm có đường nếu trẻ ăn nhiều sẽ dễ tăng cân và bị hỏng răng.

– Thức ăn nhanh, đồ chiên rán nếu lạm dụng nhiều sẽ khiến bé thừa cân.

–  Món cứng, quá rắn ảnh hưởng đến răng của bé: hoa quả khô, các loại hạt, bánh kẹo cứng…Tốt nhất nên cho bé ăn đồ đã được thái nhỏ, nấu chín mềm.

– Các món ăn đường phố, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Đồ uống không “thân thiện” với trẻ mầm non

-Thức uống có ga, đồ đóng hộp chứa nhiều chất bảo quản cần hạn chế cho trẻ dùng

– Trà và cà phê nên tránh trong thực đơn dinh dưỡng hàng ngày cho trẻ mầm non. Bởi chúng sẽ làm giảm quá trình hấp thu sắt.

– Lưu ý đối với nước ép hoa quả, các mẹ nên cân nhắc với lượng vừa phải. Tuyệt đối không cho bé uống quá nhiều lần trong ngày. Bởi trong nước hoa quả có tính axit có thể phá hủy men răng sữa còn mỏng của bé.

Tuy rằng khi xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ mầm non cần cân bằng và lựa chọn đầy đủ chất nhưng không có nghĩa là bạn quá khắt khe, quản lý nghiêm ngặt chuyện ăn uống của trẻ. đến dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ nhỏ.

Một số lưu ý khác khi bổ sung dinh dưỡng cho trẻ mầm non, mẫu giáo
Bên cạnh việc tính toán, xây dựng thực đơn cung cấp đủ năng lượng cho nhu cầu của trẻ mầm non, mẫu giáo, bố mẹ cũng cần bổ sung cho con đầy đủ các vi chất cần thiết như vitamin A, C, D, nhóm B, sắt… Bởi nếu thiếu các vi chất này, trẻ có thể gặp phải một số triệu chứng như:

·     Thiếu vitamin A (có nhiều trong cà rốt, đu đủ, bông cải xanh, cà chua, bí đỏ…): Trẻ dễ bị khô mắt, khô da, sợ ánh sáng, chậm lớn, hay bị ho, sổ mũi…

·         Thiếu vitamin D (có trong sữa và chế phẩm từ sữa, trứng, cá hồi, bơ…): Trẻ chậm tăng trưởng chiều cao, giật mình khi ngủ, nấc cụt…

·         Thiếu vitamin C (có trong các loại trái cây như cam, ổi, dâu, nho, kiwi…): Trẻ bị khô da, dễ chảy máu mũi, chảy máu chân răng…

·         Thiếu vitamin nhóm B (như B1, B2, Biotin trong ngũ cốc, các loại hạt…): Trẻ thường biếng ăn, dễ bị phù, viêm bờ niêm mạc, hay quấy khóc, rối loạn tiêu hóa..

·         Thiếu sắt (có trong gan, đậu phụ, cải bó xôi, hải sản…): Thiếu máu (da xanh, niêm mạc nhợt, móng tay nhạt màu…), trẻ hay quấy khóc, khó ngủ, thiếu tập trung…

Do đó, bố mẹ cần ưu tiên bổ sung các vi chất trên vào bữa ăn hằng ngày của trẻ. Trong trường hợp trẻ biếng ăn hoặc khó hấp thu, có thể cho bé dùng thêm các thực phẩm bổ sung. Tuy nhiên, việc cho bé uống vi chất với liều lượng như thế nào, trong thời gian bao lâu cần được sự tham vấn của bác sĩ dinh dưỡng.

Tại Trung tâm Dinh dưỡng – Y học Vận động Nutrihome, với sự hỗ trợ của các phương tiện máy móc hiện đại giúp chẩn đoán chính xác là cơ sở cho các bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả các bệnh lý dinh dưỡng cũng như tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp cho trẻ em và người lớn, đặc biệt là trẻ độ tuổi mầm non, mẫu giáo.     Bên cạnh đó, các chuyên gia tiết chế sẽ xây dựng thực đơn cho trẻ mẫu giáo, mầm non và chuyên gia ẩm thực – dinh dưỡng hướng dẫn thực hành chế biến các món ăn khoa học, giúp trẻ được bổ sung dinh dưỡng đúng cách để phát triển toàn diện.

  VI. Một số hội thi cô nuôi giỏi cấp sơ sở tại trường MG Quang Trung:

–  Hằng năm nhà trường thường xuyên tổ chức các hội thi cô nuôi giỏi – cô khéo tay  để các cô được nâng cao tay nghề trong chế biến thức ăn cho trẻ và góp phần xây dựng thực đơn thêm đa dang và phong phú hơn giúp trẻ thích thú các món ăn ở trưởng và ăn ngon miệng hơn.

– Đa phần các cô đều đạt các giải cao trong cuộc thi.

– Các món ăn chế biến rất sáng tạo và trình bày trang trí bắt mắt .

Hình ảnh hội thi cô nuôi giỏi cấp cơ sở

          – Chính vì thế thực đơn của trường được thay đổi món hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng… nhằm trách sự nhàm chán cho trẻ khi ăn và khẩu phần ăn cân bằng dầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho mỗi trẻ.

– Nhà trường thường xuyên tạo điều kiện cho các cô được tham gia dự giờ chuyên đề trường bạn để cùng nhau học tập và bỗi dưỡng nâng cao tay nghề và rút kinh nghiệm.

– Đối với giáo viên, hằng ngày các cô chăm sóc và giáo dục trẻ, thường xuyên lồng ghép tích hợp  về dinh dưỡng vào trong các hoạt động hàng ngày,  cho trẻ được trải nghiệm thực tế. Giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt về thể chất và trí tuệ …

BAI TUYÊN TRUYỀN  VỀ DINH DƯỠNG CHO TRẺ MN